Negen lessen voor een beter hbo
bron: http://onderwijs.vkbanen.nl/banen/artikel/Negen-lessen-voor-een-beter-hbo/438874.html
24/05/2011
De affaire bij hogeschool Inholland is allesbehalve een incident, stelt de vereniging Beter Onderwijs Nederland. Het is de hoogste tijd om lessen te trekken. Dat schrijft Fenna Vergeer-Mudde vandaag in de Volkskrant.
Eind jaren negentig besluit Jos Elbers, bestuursvoorzitter van hogeschool Inholland, van zijn school de grootste van Nederland te maken; vijf hogescholen uit tien steden maakte hij tot een school met zo’n 40 duizend studenten. Iedereen kon zien dat een dergelijk plan niet kon slagen. Van begin af aan ging het mis. Toen al klaagden docenten en studenten over de ontstane mega-instelling, met tientallen opleidingen die alle dezelfde didactiek hanteerden: het competentiegericht onderwijs.
Nu lijkt deze school een incident te zijn, maar Beter Onderwijs Nederland (BON) ontving de laatste vijf jaar talloze signalen waaruit blijkt dat Inholland geen incident is, maar exemplarisch voor gelukkig niet alle, maar wel een groot deel van de hbo-opleidingen. Het is buitengewoon jammer dat het lijkt of er alleen met Inholland van alles mis is.
Staatssecretaris Zijlstra van OCW kondigde afgelopen vrijdag maatregelen aan die er niet om liegen; adviezen die rechtstreeks uit het Deltaplan Onderwijs van de BON lijken te komen. Er komen landelijke examens, er worden eisen gesteld aan de docenten en de rol van de Inspectie van het Onderwijs wordt verzwaard. Dat is een enorme stap in de goede richting, want tot voor kort waren noch de hogescholen noch de bestuursraden noch de politiek vatbaar voor kritiek en verbetervoorstellen die al in de tijd dat Mark Rutte staatssecretaris van Onderwijs was door mij zijn geopperd. Voor verdere kwaliteitsverbetering van het hbo zijn negen lessen te trekken.
Vijf lessen voor de hogescholen
1. Geef weer les
Laatdestudentennietmetzelfwerkurenaanhunlotover.Zorgvoorvoldoende lesuren met instructie en begeleiding. In 2003 ben ik begonnen met het stellen van Kamervragen over de afbraak van de onderwijskwaliteit en de stijgende inzet van publiek geld aan overhead. Uit een daarop volgend onderzoek van de Inspectie blijkt dat het niveau bij Inholland na fusies is gekelderd door een gebrek aan vakdocenten, gatenroosters en te weinig begeleiding van studenten bij projecten.
Inholland bezuinigt vooral op docenten door invoering van het zogenoemde competentiegericht onderwijs, waarbij studenten een groot deel van de week thuis zitten. Ook bij andere hogescholen blijkt dit te spelen.
2. Stel eerst de lestaken veilig
Uit de begroting 2003-2004 van Inholland – die vreemd genoeg voor de Tweede Kamer geheim is, maar mij destijds door verontruste leden van de medezeggenschapsraad werd toegespeeld – blijkt desinteresse voor de kwaliteit van het onderwijs. De overhead en de huisvestingskosten van de hogeschool nemen toe, terwijl gelijktijdig wordt bezuinigd op docenten.
3. Stel hoogopgeleide docenten aan
Zo’n 15 jaar geleden bestond het docentenkorps van een hbo voor het merendeel uit academici en hooggeschoolden met substantiële arbeidservaring. Anno nu uit de accreditatieorganisatie NVAO haar zorgen over het niveau van de hbo-docent: grofweg de helft is niet opgeleid op masterniveau. Maar gelukkig heeft staatssecretaris Zijlstra deze les alvast geleerd. Zijn volgende stap zou het marktconform maken van de docentsalarissen moeten zijn.
4. Lever topsalarissen in
In schril contrast met de bezuinigingen op de docent staan de exorbitante salarissen van de besturen. Bijna de helft van de hogeschoolbestuurders krijgt meer dan de balkenendenorm.
In zes jaar tijd is de gemiddelde vergoeding aan de hogeschooltop met minstens 30 procent gestegen. Als kersverse voorzitter van de HBO-raad brengt Doekle Terpstra mij in 2004 in de Tweede Kamer een kennismakingsbezoek. Nieuwe gezichten, nieuwe kansen, denk ik, en ik licht hem uitvoerig in over mijn ervaringen met Inholland en vraag hem om het tij te keren. Als voorzitter van de HBO-raad maakt echter ook Doekle Terpstra geen eind aan de degradatie van de docenten en de zelfverrijking van zijn medebestuurders. Breng dus de bestuurders onder in de cao.
5. Halveer het aantal opleidingen en verhoog het examenniveau
Een wildgroei aan studierichtingen is ontstaan om maar zo veel mogelijk studenten weg te houden bij de concurrent. Door bundelen valt veel te winnen. Laat het beroepenveld de kwaliteit van de beroepsgerichte examens beoordelen vanuit de praktijk. Voor de kernvakken heeft staatssecretaris Zijlstra afgelopen vrijdag aangekondigd centrale examens in te voeren, een uitstekend idee.
Vier lessen voor de Tweede Kamer
1. Oormerk de financiering van leraren
Het geld dat bestemd is voor de lestaken moet geoormerkt worden, met als grondslag een werkbare docent-studentratio en voldoende contacturen. Het gaat niet alleen om méér geld, het gaat er ook om hoe dat wordt besteed.
2. Geef de leraar zijn vak terug
Na alle opgelegde onderwijshervormingen wordt het de hoogste tijd om de leraar de zeggenschap over de didactiek terug te geven. De wet op de medezeggenschap biedt daarvoor onvoldoende handvatten. De politiek kan bij wet de leraar zijn vak teruggeven. Een leger ondersteunende en adviserende organisaties is ontstaan. In 2010 gaf OCW een kleine miljard uit aan deze doorgaans niet zelf lesgevende ‘onderwijsdeskundigen’.
3. Schaf de HBO-raad af
De HBO-raad, heeft geëxcelleerd in het rechtpraten wat telkens weer krom blijkt te zijn. Wanneer de overheid de regie weer in handen neemt, heeft de HBO-raad geen functie meer. Scholen betalen miljoenen aan contributie aan deze raad en de overheid bekostigt ook nog eens deze instelling. Dit geld kan naar de docent en de klas.
4. Schrap de diplomabonus
Het wordt tijd om de waarde van hbo-diploma’s weer op peil te brengen. Schaf de diplomabonus af. Een groot deel van de rijksbijdrage wordt gerelateerd aan getuigschriften en aantallen studenten waardoor een groot financieel belang ontstaat om studenten te laten afstuderen, ook als er onvoldoende kwaliteit is geleverd. Niet het diploma, maar de lestaak moet worden gefinancierd.
De auteur is bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland en was Tweede Kamerlid en woordvoerder onderwijs voor de SP van 2002-2007. (foto ANP)