26 april 2012

Elkaars werk beoordelen hoort er bij in modern voortgezet onderwijs en in de moderne beroepspraktijk. Maar als leerlingen elkaars werk moeten beoordelen voor ze de lesstof goed beheersen, heeft deze leermethode een averechts effect. Dit stelt NWO-onderzoeker Marjo van Zundert, die op 4 mei aan de Universiteit Maastricht promoveert.

Van Zundert deed empirisch onderzoek op middelbare scholen voor havo en vwo om erachter te komen hoe leraren instructie geven over peer assessment en vooral of peer assessment ook goed werkt bij complexe leertaken in de huidige vaak complexe leeromgevingen. In alle experimenten werkten de leerlingen in een elektronische leeromgeving aan peer assessment-taken die betrekking hadden op lesstof rond het thema ‘onderzoek doen’.

Risico’s bij complexe taken

Van Zundert constateerde dat bij complexe taken peer assessment risico’s met zich mee kan brengen voor het leren en presteren van leerlingen. Het uitvoeren van een peer assessment is complex voor leerlingen. Als zij de taken die bij het vak en de lesstof horen, nog onvoldoende beheersen, kan het beoordelen van juist die taken van een medeleerling nadelig werken.

Niet te vroeg aan beginnen

Van Zundert: ‘Als docenten en onderwijskundigen zich ervan bewust zijn dat peer assessment hoge eisen stelt aan leerlingen, kunnen ze hier bij de instructie aan leerlingen rekening mee houden. Ook zouden leerkrachten pas aan peer assessment moeten beginnen als leerlingen de domeinspecifieke vaardigheden al beheersen.’

Afbouwende ondersteuning

Om leerlingen te ondersteunen bij het uitvoeren van peer assessment, lijkt een stapsgewijze instructie met afbouwende ondersteuning op domeinspecifieke taken ideaal. Bij afbouwende ondersteuning begint men de instructie met veel handreikingen voor de student. Naarmate de instructie vordert en de kennis en vaardigheden van de student toenemen, wordt deze support geleidelijk verminderd.

Elkaar beoordelen hoort er wel bij

Leerlingen in het voortgezet onderwijs beoordelen regelmatig elkaars schoolwerk – zogenoemd peer assessment. In het moderne onderwijs passen leraren deze methode vaak toe, als onderdeel van zelfgestuurd en samenwerkend leren door leerlingen. Bovendien is wederzijdse beoordeling één van de professionele vaardigheden die in veel beroepen nodig zijn. Er was wetenschappelijk echter nog weinig bekend over de effectiviteit hiervan en de mate waarin leerlingen hier zelf ook van leren.

Achtergrondinformatie

Het onderzoeksproject ‘Optimizing the effectiveness and reliability of reciprocal peer assessment in secondary education’ is gefinancierd door de Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, een onderdeel van NWO.

Meer informatie: Marjo van Zundert, mjvanzundert@hotmail.com